فصل اول – تعاریف و منظور
ماده 1 – معیارها و استانداردها و همچنین اصول کلی و شرائط عمومی قراردادهای مربوط به طرحهای عمرانی موضوع ماده ۲۳ قانون برنامه و بودجه کشور از نظر سهولت مراجعه به طور خلاصه و بدون آنکه محدودیتی ایجاد نماید استانداردهای اجرائی طرحهای عمرانی نامیده میشود.
ماده ۲ – اصطلاحات دیگری که در این آئین نامه بکار رفته طبق تعاریف مندرج در قانون برنامه و بودجه میباشد.
ماده 3 – منظور از تعیین استانداردهای اجرای طرحهای عمرانی ایجاد یک نظام فنی و اجرائی برای این طرحها است بنحوی که هدفهای زیر تأمین گردد:
الف – بالا بردن کیفیت اجرائی طرحها
ب – دقیق تر و گویاتر نمودن اسناد و مدارک و مشخصات و نقشه های اجرائی
پ – کاهش هزینه های اجرائی
ت – جلوگیری از صرف هزینه های زائد
ث – استفاده بهتر و موثرتر از نیروی انسانی موجود
ج – سریعتر کردن گردش انجام مطالعات و تهیه نقشه ها و مشخصات
ج – احتراز از تهیه مکرر نقشه ها و مشخصات و جزئیاتی که ممکن است بصورت تیپ قابل تهیه باشد.
ح – یکنواخت نمودن رویه های اجرائی
خ – فراهم نمودن زمینه و شرایط لازم برای تولید انبوه (Mass Praduction) ملزومات و مصالح و اجزاء ساختمانی مورد نیاز طرحها.
فصل دوم – نحوه تهیه استانداردهای اجرائی طرحهای عمرانی
ماده ۴ – سازمان موظف است در تهیه استانداردهای اجرائی طرحهای عمرانی بنحوی عمل نماید که از مجموع مفاد قوانین و آئین نامه ها و همچنین دستورالعمل هائی که طبق این آئین نامه تهیه و ابلاغ میشود مجموعه هائی در جهت نظام فنی و اجرائی تدوین گردد بطوریکه این مجموعه ها بتدریج بصورت زبان مشترک فنی و اجرائی بین دستگاههای اجرائی و مؤسسات مشاور و پیمانکاران و سازندگان و سایر عوامل اجرائی درآید.
ماده ۵ – سازمان به پیشنهاد دستگاههای اجرائی و یا به تشخیص خود و بنابر ضرورت و با توجه به اولویتها مواردی را که باید در باره آنها معیار، استاندارد، نقشه تیپ، ضوابط فنی، دستورالعمل فنی و یا اصول کلی و شرایط عمومی قرارداد و یا هر اقدامی را که برای تحقق هدفهای مشروح در ماده ۳ لازم باشد تعیین خواهد نمود.
ماده ۶- پس از تعیین مورد و اعلام آن به دستگاههای مربوط سازمان ترتیب لازم برای تهیه پیش نویس آن مورد را با استفاده از کارشناسان خود و با کارشناسان دستگاههای اجرائی مربوط و یا مؤسسات بخش خصوصی خواهد داد.
سازمان هر پیش نویس را که بدین طریق تهیه شده پس از اخذ نظر از دستگاههای ذیربط و در صورت لزوم از مؤسسات و دستگاهها و یا کارشناسان صاحب نظر، در کمیته های کارشناسی خاص که بدین منظور از کارشناسان خبره تشکیل میدهد مطرح و پس از کسب نظر اصلاحی کمیته کارشناسی متن نهائی را آماده و با توجه به مواد ۷ و ۸ این آئین نامه دستورالعمل لازم را تهیه نموده و پس از تائید رئیس سازمان به دستگاههای اجرائی و مهندسان مشاور و پیمانکاران و مؤسسات ذیربط ابلاغ خواهد نمود.
فصل سوم – انواع دستورالعمل و نحوه ابلاغ
ماده ۷ – دستورالعملهای موضوع این آئین نامه به سه گروه بشرح زیر تقسیم میشود:
بند ۱- گروه اول دستورالعملهائی که رعایت کامل مفاد آن از طرف دستگاههای اجرائی و مهندسان مشاور و پیمانکاران و عوامل دیگر ضروری است (نظیر فرم ضمانت نامه ها، فرم پیمانها، استانداردهای فنی، تجزیه واحد بها و غیره.)
بند ۲- گروه دوم دستورالعملهائی که بطور کلی و برای موارد عادی تهیه میگردد و برحسب مورد دستگاههای اجرائی و مهندسان مشاور و پیمانکاران و عوامل دیگر میتوانند به تشخیص خود مفاد دستورالعمل و با ضوابط و معیارهای آنرا با توجه به کار مورد نظر و در حدود قابل قبولی که در دستورالعمل تعیین شده تغییر داده و آنرا با شرایط خاص کار مورد نظر تطبیق دهند (نظير حق الزحمه مهندسان مشاور و شرایط عمومی پیمان و مشخصات عمومی و غیره.)
بند ۳ – گروه سوم دستورالعملهایی است که بعنوان راهنمایی و ارشاد دستگاههای اجرائی و مؤسسات مشاور و پیمانکاران و سایر عوامل تهیه میشود و رعایت مفاد آن در صورتیکه دستگاههای اجرائی و مؤسسات مشاور روشهای بهتری داشته باشند اجباری نیست.
ماده 8 – سازمان موظف است گروه هر دستورالعمل را بطور مشخص در متن آن قید نموده و بعلاوه در مورد دستورالعملهای گروه ۱ و گروه ۲ تاریخی که از آن تاریخ لازم است بمورد اجرا گذاشته شود تعيين نماید. مدت زمان بین تاریخ صدور این دستورالعملها و تاریخی که مورد اجرا گذاشته میشود نباید از ۳ ماه کمتر باشد.
در صورتیکه یک دستورالعمل ناقض و یا جایگزین تمام و یا قسمتی از دستورالعملهای قبلی باشد لازم است مراتب را صراحت و با ذکر مشخصات دستورالعمهای قبلی در متن دستورالعمل قید گردد.
ماده ۹- سازمان موظف است دستورالعملهای تهیه شده را به کلیه وزارتخانه ها و دستگاههای اجرائی
مستقل و بر حسب مورد به انجمن ها و سندیکاهای مشاوران و پیمانکاران ابلاغ نماید. دستگاههای مزبور موظفند بنوبه خود این دستورالعملها را به دستگاههای تابعه خود ابلاغ نمایند. از نظر سهولت امر و احتراز از دوباره کاری، وزارتخانه و دستگاههای اجرائی میتوانند صورت دستگاههای تابعه و نام مسئول و نشانی آنها را به سازمان ارائه دهند تا سازمان مستقیمأ دستورالعملهای مربوط را به آنها ابلاغ نماید. سازمان کلیه دستورالعملها را از طریق پست سفارشی ارسال خواهد نمود و قبض رسید پست بمنزله رسید رسمی ابلاغ به دستگاه گیرنده تلقی خواهد گردید. مؤسسات غیردولتی آموزشی و علمی و تحقیقاتی که مایل باشند این دستورالعملها برای آنها ارسال شود نیز میتوانند به ترتیب فوق نام و مشخصات و نشانی مؤسسه را به سازمان اعلام نمایند.
فصل چهارم – نحوه تصحیح دستورالعملها
ماده ۱۰ – در صورتیکه دستگاههای اجرائی در رعایت دستورالعملهای موضوع این آئین نامه مواجه با | مسائل و یا ابهاماتی گردند که به تشخیص آنها در پیشبرد طرح مورد عمل اشکالاتی پدید می آورد و مراتب را | کتبا به سازمان اعلام دارند، سازمان موظف است سريعة موضوع را با همکاری دستگاه مربوط رسیدگی و ابهام را مرتفع و یا در صورت لزوم در مفاد دستورالعمل تجدید نظر نموده و دستورالعمل جدیدی به جایگزینی دستورالعمل قبلی تهیه و ابلاغ نماید.
ماده ۱۱ – در صورتیکه دستگاههای اجرائی و یا مؤسسات و کارشناسان ذیربط و یا افراد ذیعلاقه و صاحب نظر نظرات اصلاحی در مورد چنین دستورالعملهائی داشته باشند سازمان موظف است با توجه به اهمیت نظرات اظهار شده و بر حسب مورد مراتب را از طريق نشریه موضوع ماده ۱۳ به اطلاع سایر صاحب نظران برساند و با توجه به مجموع نظرات موضوع را با کمک و همکاری دستگاههای ذیربط رسیدگی نموده و در صورت لزوم در مفاد دستورالعمل تجدید نظر و دستورالعمل جدید تهیه و ابلاغ کند.
فصل پنجم – نشریات
ماده ۱۲ – سازمان موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که مجموعه دستورالعملهای موضوع این آئین نامه همراه با قوانین و آئین نامه های مربوط بطور ادواری چاپ و در اختیار کلیه متقاضیان گذاشته شود. در اجرای این وظیفه سازمان میتواند چاپ و انتشار این مجموعه ها را به مؤسسات بخش عمومی و یا خصوصی واگذار نموده و تمام و یا قسمتی از هزینه چاپ و انتشار این مجموعه را رأسا تقبل و بقیه هزینه را مؤسسه مذکور از طریق فروش مجموعه به علاقمندان با بهای عادله ای که از طرف سازمان تعیین میشود تأمین نماید.
ماده ۱۳ – سازمان بمنظور مطلع ساختن علاقمندان از مواردی که دستورالعملهای مربوط تهیه شده و یا تحت رسیدگی است و کسب نظرات اصلاحی آنها و همچنین جلب متفکران و صاحب نظران به همکاری در جهت تأمین هدفهای مشروح در ماده ۳ نشریهای فنی منتشر خواهد نمود.