قانون برگزاری مناقصات عمرانی و غیر عمرانی
قانون بر گزاری مناقصات به منظور تعیین روش و مراحل برگزاری مناقصات (برگزاری مناقصات عمرانی و غیر عمرانی ) در سال 1383 در مجلس شواری اسلامی تهیه وتدوین گردید و به دولت جهت اجرا ابلاغ گردید.
تعریف مناقصه در قانون: فرایندی است رقابتی برای تأمین کیفیت مورد نظر (طبق اسناد مناقصه)، که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصهگری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار میشود.
در قانون مناقصات دو طرف تعریف شده است در قالب مناقصه گزار و مناقصه گر.
مناقصه گزار: قوای سهگانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارتخانهها، سازمانها و مؤسسات و شرکتهای دولتی،… که و دستگاه موضوع بند (ب) ماده (۱) قانون برگزار بر گزاری مناقصات مینماید.
مناقصهگر: شخصی حقیقی یا حقوقی است که اسناد مناقصه را دریافت و درمناقصه شرکت میکند.
معاملات به سه دسته تقسیم می شوند: معاملات کوچک، – معاملات متوسط، – معاملات بزرگ
معاملات بزرگ: معاملاتی است که مبلغ آن از ده برابر مبلغ معاملات کوچک بیشتر باشد (بیشتر از ۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال) که جهت انجام آن نیاز به برگزاری مناقصه می باشد براساس قانون مناقصات.
*- وزارت امور اقتصادی و دارائی مکلف است در ابتدای هر سال نصاب معاملات را براساس شاخص بهای کالاها و خدمات اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، جهت تصویب به هیأت وزیران پیشنهاد نماید.مناقصات عمرانی و غیر عمرانی
یکی از اصلیترین طبقهبندیهای قانون برگزاری مناقصات، تقسیم مناقصات به یک مرحلهای و دو مرحلهای است. این تقسیم بندی که در بند «الف» ماده «4» قانون بیان شده است، بر مبنای ضرورتهای انجام بررسیهای فنیبازرگانی در تعیین پیشنهاد متناسب با نیاز دستگاه پیشبینی شده است.
– مناقصه یک مرحله ای: مناقصه ای است که در آن نیازی به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها نباشد، دراین مناقصه پاکتهای پیشنهاد مناقصه گران در یک جلسه گشوده و در همان جلسه برنده مناقصه تعیین می شود.
– مناقصه دو مرحله ای: مناقصه ای است که به تشخیص مناقصه گزار، لازم به بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها باشد. در این مناقصه، کمیته فنی بازرگانی تشکیل می شود و نتایج ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها را به کمیسیون مناقصه گزارش می کند که پس از بررسی کمیته فنی بازرگانی، پاکت های قیمت پیشنهاد دهندگانی که امتیاز فنی بازرگانی لازم را احراز کرده اند، مشهود می شود و پس از ارزیابی مالی برنده مناقصه تعیین می گردد.
کمیته فنی بازرگانی: هیأتی است با حداقل سه عضو خبره فنی بازرگانی صلاحیتدار که از سوی مقام مجاز دستگاه مناقصهگزار انتخاب میشود و ارزیابی فنیبازرگانی پیشنهادها و سایر وظایف مقرر دراین قانون برگزاری مناقصات را برعهده میگیرند.
ارزیابی های زیر توسط کمیته فنی بازرگانی انجام می گردد.
- ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها 2- ارزیابی مالی 3- ارزیابی شکلی
مناقصات از نظر روش دعوت مناقصه گران به انواع زیر طبقه بندی می شوند:
۱ـ مناقصه عمومی: مناقصهای است که در آن فراخوان مناقصه ازطریق آگهیعمومی به اطلاع مناقصهگران میرسد.
۲ـ مناقصه محدود: مناقصهای است که در آن به تشخیص و مسؤولیت بالاترین مقام دستگاه مناقصهگزار، محدودیت برگزاری مناقصه عمومی با ذکر ادله تأیید شود. فراخوان مناقصه از طریق ارسال دعوتنامه برای مناقصهگران صلاحیتدار [براساس ضوابط موضوع مواد (۱۳) و (۲۷) این قانون] به اطلاع مناقصهگران میرسد.
فرایند برگزاری مناقصات
فرایند برگزاری مناقصات به ترتیب شامل مراحل زیر است:
الف ـ تأمین منابع مالی.
ب ـ تعیین نوع مناقصه در معاملات بزرگ (یک مرحلهای یا دو مرحلهای، عمومی یا محدود).
ج ـ تهیه اسناد مناقصه.
د ـ ارزیابی کیفی مناقصهگران درصورت لزوم.
هـ ـ فراخوان مناقصه.
و ـ ارزیابی پیشنهادها.
ز ـ تعیین برنده مناقصه و انعقاد قرارداد.
روش های انجام مناقصه
الف- در معاملات کوچک، کارپرداز یا مأمور خرید باید با توجه به کم و کیف موضوع معامله (کالا و خدمت یا حقوق) درباره بهای آن تحقیق نماید و با رعایت صرفه و صلاح و اخذ فاکتور مشخص و به تشخیص و مسئولیت خود، معامله را با تأمین کیفیت به کمترین بهای ممکن انجام دهد.
ب- در معاملات متوسط، کارپرداز یا مأموریت خرید باید با توجه به کم و کیف موضوع معامله (کالا، خدمت یا حقوق) درباره بهای آن تحقیق نماید و با رعایت صرفه و صلاح و اخذ حداقل سه فقره استعلام کتبی، با تأمین کیفیت مورد نظر، چنانچه بهای بدست آمده مورد تأیید مسئول واحد تدارکاتی یا مقام مسئول هم تراز وی باشد، معامله را با عقد قرارداد یا اخذ فاکتور انجام دهد و چنانچه اخذ سه فقره استعلام کتبی ممکن نباشد با تأیید مسئول تدارکاتی یا مقام مسئول هم تراز وی، به تعداد موجود کفایت می شود.
ج- در معاملات بزرگ، به یکی از روشهای زیر عمل می شود:
– برگزاری مناقصه عمومی از طریق انتشار فراخوان در روزنامه های کثیرالانتشار
– برگزاری مناقصه محدود
ارزیابی کیفی مناقصه گران شامل موارد زیر می باشد.
الف ـ در ارزیابی کیفی مناقصهگران، باید موارد زیر لحاظ شود:
۱ ـ تضمین کیفیت خدمات و محصولات. ۲ ـ داشتن تجربه و دانش در زمینه مورد نظر. ۳ ـ حسن سابقه. ۴ ـ داشتن پروانه کار یا گواهینامههای صلاحیت، درصورت لزوم. ۵ ـ توان مالی متقاضی برای انجام کار درصورت لزوم.
مراحل ارزیابی کیفی مناقصهگران به شرح زیر است:
۱ ـ تعیین معیارهای ارزیابی و اهمیت نسبی معیارها.
۲ ـ تهیه اسناد ارزیابی.
۳ ـ دریافت، تکمیل و ارسال اسناد ارزیابی از سوی متقاضیان.
۴ ـ ارزیابی اسناد دریافت شده و تعیین امتیاز هر یک از مناقصهگران و رتبهبندی آنها.
۵ ـ اعلام اسامی مناقصهگران صلاحیتدار به کارفرما و امتیازات و رتبة آنها (تهیه لیست کوتاه).
۶ ـ مستندسازی ارزیابی کیفی مناقصهگران.
اسناد مناقصه
الف ـ تمامی اسناد مناقصه باید به طور یکسان به همه داوطلبان تحویل شود.
ب ـ اسناد مناقصه شامل موارد زیر است:
۱ ـ نام و نشانی مناقصهگزار.
۲ ـ نوع و مبلغ تضمین مناقصه.
۳ ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهادها و گشایش آنها.
۴ ـ مبلغ پیشپرداخت و تضمین حسن انجام کار.
۵ ـ مدت اعتبار پیشنهادها.
۶ ـ شرح کار، مشخصات فنی بازرگانی، استانداردها، نوع، کمیت و کیفیت کالا یاخدمات.
۷ ـ برنامهریزی انجام کار یا تحویل کالا.
۸ ـ معیارها و روش ارزیابی کیفی مناقصهگران.
۹ ـ روش تهیه و مهلت مقرر برای تسلیم پیشنهادها و تعداد نسخههای آنها.
۱۰ ـ متن قرارداد شامل موافقتنامه، شرایط عمومی و خصوصی و ضمائم آن.
۱۱ ـ صورتجلسات و توضیحات موضوع ماده (۱۷).
۱۲ ـ سایر اسنادی که به تشخیص مناقصهگزار لازم باشد.
شرایط تحویل و تسلیم پیشنهادها
الف ـ هیچ یک از شرکتکنندگان در مناقصه، جز در مواردی که در اسناد مناقصه پیشبینی شده باشد، نمیتوانند بیش از یک پیشنهاد تسلیم کنند.
ب ـ شرکت کنندگان در مناقصه، اسناد مناقصه و پیشنهادهای خود را باید در پاکتهای جداگانه لاک و مهر شده شامل تضمین (پاکت الف)، پیشنهاد فنی بازرگانی(پاکت ب) و پیشنهاد قیمت (پاکت ج) بگذارند و همه پاکتها را در لفاف مناسب و لاک و مهر شده قرار دهند.
ج ـ مناقصهگزار موظف است درمهلت مقرر همه پیشنهادهای ارائه شده شرکتکنندگان را پس از دریافت، ثبت و تا جلسه بازگشائی، از پاکتها صیانت نماید.
د ـ هرگونه تسلیم، تحویل، اصلاح، جایگزینی و یا پس گرفتن پیشنهاد باید بهصورت قابل گواهی و در مهلت و مکان مقرر در اسناد مناقصه انجام شود.