تفسیر دستور العمل و کاربرد فهرست بها ابنیه

دستورالعمل کاربرد

1-1. فهرست بهای واحد پایه رشته ابنیه که به اختصار فهرست بهای ابنیه نامیده می شود، شامل این دستورالعمل کاربرد، کلیات، الزامات فصل ها ، شرح و بهای واحد ردیف ها و پیوست های فهرست بها، به شرح زیر است:

پیوست 1: مصالح پایکار

پیوست 2: ضریب طبقات

پیوست 3: شرح اقلام هزینههای بالاسری

 پیوست4 : ضریب منطقه

 پیوست 5: دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه

پیوست 6 : کارهای جدید

2-1. بر اساس آئین نامه اجرایی ماده 34 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور، استفاده از این فهرست بها درطرح ها و پروژه های تملک دارایی های سرمایه ای و طرح ها و پروژه های سرمایه گذاری و ساخت و ساز دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری که شامل همه مراحل دوره یک طرح یا پروژه از دوره پیدایش تا برچیدن (اعم از ساخت، بهره برداری و نگهداری) می باشد و بخشی یا تمام منابع مالی آن از وجوه عمومی موضوع ماده( 13) قانون محاسبات عمومی کشور تامین شود، الزامی است.

2. نحوه برآورد هزینه اجرای کار و تهیه فهرست بها و مقادیر کار

2-1. شرح ردیف های این فهرست بها، به نحوی تهیه شده است که اقلام عمومی کارهای رشته ابنیه، رسته ساختمان و ساختمان صنعتی را پوشش دهد. در مواردی که مشخصات فنی و اجرایی ویژه ای مورد نیاز کار باشد، که اقلام آن با شرح ردیف های این فهرست بها تطبیق نکند، شرح ردیف مناسب برای آن اقلام، تهیه و در انتهای گروه مربوط، با شماره ردیف جدید درج می شود. این ردیف ها، با علامت ستاره مشخص و به عنوان ردیف های ستاره دار نامیده می شوند. لازم است مشخصات فنی اقلام ستاره دار در مشخصات فنی خصوصی درج شود. بهای واحد ردیف های ستاره دار، با روش تجزیه قیمت و بر اساس قیمت های دوره مبنای این فهرست، محاسبه و در برابر ردیف مورد نظر درج می شود. هرگاه دستورالعملی برای پرداخت ردیف های ستاره دار مورد نیاز باشد، متن لازم تهیه و به انتهای الزامات فصل مربوط با شماره جدید اضافه می شود.

2-2. به منظور سهولت دسترسی به ردیف های مورد نیاز و امکان درج ردیف های جدید، ردیف های هر فصل با توجه به ماهیت آنها، به گروه ها یا زیر فصل های جداگانه ای با شماره مشخص تفکیک شده است. شماره ردیف های فهرست بها، شامل شش رقم است که به ترتیب از سمت چپ، دو رقم اول به  شماره فصل، دو رقم بعدی به  شماره گروه یا زیر فصل و دو رقم آخر به  شماره ردیف در هر گروه یا زیر فصل، اختصاص داده شده است.

2-3. برای هر یک از اقلامی که در کلیات یا الزامات فصل ها، بهای آن ها به صورت درصدی از بهای واحد ردیف یا ردیف هایی، یا روش دیگر، تعیین شده است، باید ردیف جداگانه ای با شماره و شرح مناسب در گروه مربوط پیش بینی شود و بهای واحد آن که به روش تعیین شده محاسبه می شود، در مقابل ردیف یاد شده درج شود. در صورتی که برای تعیین بهای واحد یک قلم از کار، بیش از یک اضافه (یا کسر) بها پیش بینی شده باشد، جمع جبری اضافه یا کسربها ملاک عمل خواهد بود . این اقلام ردیف های پایه محسوب می شوند.

2-4. بهای واحد ردیف هایی که شرح آنها در این فهرست بها موجود است، اما بدون بهای واحد هستند، به روش درج شده در بند 2-1 ، تعیین می شوند و این اقلام نیز ردیف های ستاره دار محسوب می شوند.

2-5. شرح و بهای واحد ردیف های غیرپایه موضوع بند 2-1، و بهای واحد ردیف های غیرپایه موضوع بند 2-4، باید هنگام بررسی برآورد هزینه اجرای کار، به تصویب دستگاه اجرایی برسد.

2ـ6. در کارهایی که از طریق مناقصه عمومی واگذار می شود، چنانچه جمع مبلغ برآورد ردیف های ستاره دار ، نسبت به جمع مبلغ برآورد ردیف های فهرست بها (پایه و غیرپایه) بدون اعمال هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، در این رشته، بیشتر از سی (30) درصد باشد، لازم است دستگاه اجرایی قبل از انجام مناقصه، شرح و بهای واحد تمامی ردیف های ستاره دار در آن رشته را ،پس از تصویب ، همراه با تجزیه قیمت مربوط ، به دبیرخانه شورای عالی فنی ، در سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال دارد تا پس از رسیدگی و تصویب توسط شورای عالی فنی (بر اساس دستورالعمل نحوه تهیه و تصویب ردیفهای ستاره دار) ، ملاک عمل قرار گیرد. در کارهایی که از طریق مناقصه محدود یا ترک تشریفات مناقصه واگذار می شوند، سقف یاد شده به ترتیب پانزده(15) و ده (10) درصد خواهد بود.

2ـ7. هنگام تهیه برآورد، به جمع بهای واحد ردیف های این فهرست بها و ردیف های غیرپایه مربوط به آن، ضریب ها و هزینه های زیر، طبق روش تعیین شده در بند 2ـ8، اعمال می شود.

2ـ7ـ1. ضریب طبقات، مطابق دستورالعمل پیوست 2 .

2ـ7ـ2. ضریب بالاسری طرح های عمرانی برای کارهایی که به صورت مناقصه و یا عدم الزام به برگزاری مناقصه ناشی از انحصار فرآیند مناقصه واگذار می شوند، برابر 30/1 (یک ممیز سی) و برای کارهایی که به صورت ترک تشریفات مناقصه و یا عدم الزام به برگزاری مناقصه به استثنای انحصار ناشی از فرآیند مناقصه واگذار می شوند، برابر 20/1 (یک ممیز بیست) میباشد. ضریب بالاسری طرح های غیرعمرانی برای کارهایی که به صورت مناقصه و یا عدم الزام به برگزاری مناقصه  ناشی از انحصار فرآیند مناقصه واگذار می شوند، برابر 41/1 (یک ممیز چهل و یک) و برای کارهایی که به صورت ترک تشریفات مناقصه و یا عدم الزام به برگزاری مناقصه به استثنای انحصار ناشی از فرآیند مناقصه واگذار می شوند، برابر 30/1 (یک ممیز سی) میباشد. شرح اقلام ضریب بالاسری به عنوان راهنما در پیوست 3 درج شده است.

2ـ7ـ3. ضریب منطقه ای مطابق دستورالعمل پیوست 4

2ـ7ـ4. هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه مطابق دستورالعمل پیوست 5 

2ـ8. برای برآورد هزینه اجرای هر کار، مقادیر اقلام آن، بر اساس نقشه ها و مشخصات فنی، محاسبه شده و بر حسب ردیف های این فهرست بها و ردیف های غیرپایه مربوط، اندازه گیری می شود. فهرستی که شامل شماره، شرح، واحد، بهای واحد، مقدار و مبلغ ردیف ها است، تهیه می شود.

در این فهرست، مبلغ هر ردیف، حاصل ضرب مقدار در بهای واحد آن ردیف است. از جمع مبلغ ردیف های مربوط به هر فصل، مبلغ فصـل، و از جمع مبالغ فصل ها، جمع مبلغ ردیف های فهرست بها برای کار مورد نظر، به دست می آید. ضـریب طبقـات، ضـریب بالاسـری و ضـریب منطقه ای (بر حسب مورد)، به جمع مبلغ ردیف ها به صورت پی در پی ضرب شده، و هزینه تجهیز و برچیدن کارگـاه، بـه آن اضـافه میشـود ، نتیجه ، برآورد هزینه اجرای کار خواهد بود. به مدارک یاد شده، کلیات،  الزامات فصل ها و پیوست های فهرست بها (بـر حسـب مـورد) ضـمیمه شده، مجموعه تهیه شده، به عنوان فهرست بها و مقادیرکار منضم به پیمان (فهرست منضم به پیمان)، نامیده می شود.

2-9. در راستای انجام ارزیابی مالی (موضوع ماده 20 قانون برگزاری مناقصات) و ماده 10 آیین نامه اجرایی نظـام مستندسـازی و اطلاع رسـانی مناقصات، برآورد به هنگام موضوع دستورالعمل تعیین دامنه قیمت های متناسب پیشنهادی در مناقصات یک مرحله ای و دو مرحله ای- ویـرایش  سوم و اصلاحیه های بعدی ملاک عمل می باشد.

3. قیمت ردیف های فصل عملیات خاکی با ماشین، به منظور استفاده برای عملیات محوطه سازی ساختمان هایی تهیه شده است، که محدودیت شعاع عمل ماشین آلات یا محدودیت حجم کار، مانع از دسترسی به راندمان اسمی آنها می شود. از این رو، در محوطه سازی هایی که شرایط یاد شده را ندارند، مانند آماده سازی ها، برآورد هزینه عملیات مربوط به این فصل، باید بر اساس فصل عملیات خاکی با ماشین فهرست بهای واحد پایه رشته راه، راه آهن و باند فرودگاه، تهیه شود.

4.قیمت ردیفهای فصل های زیراساس و اساس و آسفالت، بر مبنای خرید مصالح زیراساس و اساس از محل تولید و همچنین، خرید بتن آسفالتی از محل کارخانه آسفالت، به منظور استفاده در محوطه سازی کارهای ابنیه تهیه شده است، که برآورد حجم کارهای مربوط به این فصل ها یا هر یک از این فصل ها، رقم تعیین کننده و قابل توجهی نباشد، در مواردی که حجم کارهای مربوط به این فصل ها ،در حدی باشد که استقرار تجهیزات مورد نیاز برای تهیه مصالح سنگی زیراساس و اساس و آسفالت و تجهیزات کارخانه آسفالت به منظور ساخت بتن آسفالتی، قابل توجه و پیش بینی باشد، بر حسب مورد برآورد هزینه عملیات مربوط به هر یک از فصل های یاد شده، باید با تصویب دستگاه اجرایی بر اساس فهرست بهای واحد پایه رشته راه، راه آهن و باند فرودگاه، تهیه شود.

5.در کارهایی که به عملیات حفاری، شمع کوبی و همچنین ژئوسنتتیک ها نیاز است، برآورد هزینه اجرای عملیات یاد شده ، باید با استفاده از فهرست بهای واحد پایه رشته راه، راه آهن و باند فرودگاه ، تهیه شود.

6.مهندس مشاور یا واحد تهیه کننده برآورد باید مشخصات کامل کار و به طور کلی هر نوع اطلاعات که از نظر هزینه عملیات اجرایی مربوط مؤثر بوده و لازم است پیمانکار برای ارائه پیشنهاد قیمت نسبت به آن آگاهی داشته باشد، تهیه و در مشخصات فنی خصوصی و نقشه ها درج کند.

7.در کارهایی که برای برآورد هزینه اجرای آنها، بیش از یک رشته فهرست بهای واحد پایه مورد نیاز است، فهرست بها و مقادیر کار یا برآورد هزینه اجرای هر بخش از کار که مربوط به یک رشته است، طبق دستورالعمل کاربرد فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط به طور جداگانه تهیه می شود. فهرست بها و مقادیر کار یا برآورد هزینه اجرای کار که به این ترتیب برای بخش های مختلف کار تهیه می شود، همراه با برگ خلاصه برآورد که برآورد بخش های مختلف کار به تفکیک و به صورت جمع نیز در آن منعکس است، به عنوان فهرست بها و مقادیر کار یا برآورد هزینه اجرای کار، به یکدیگر ملحق می شوند. در این نوع کارها تنها یک فهرست تجهیز و برچیدن کارگاه برای کل کار (تمام رشته ها) تهیه میشود.

8.در صورتی که برای حفاظت خاک یا ساختمانها و تاسیسات مجاور کار، تمهیدات ویژه ای لازم باشد، هزینه آن بر اساس ردیف های مربوط محاسبه و در برآورد منظور می شود.

9.پرداخت صورت وضعیت پیمان هایی که به روش طرح و ساخت منعقد می شود براساس فهرست بهای پایه مجاز نیست، صورت وضعیت کارکرد باید مطابق با مدل های دیگر پرداخت ، نظیر شکست کار (یا سایر روشهای مندرج در اسناد ارجاع کار و پیمان) ، پرداخت شود. کاربرد روش طرح و ساخت در پروژه هایی که دارای عملیات زیر سطحی و ناشناخته (قابل توجه) باشند و یا شناسایی و مطالعه کافی در خصوص آنها انجام نشده باشد، توصیه نمیشود و تاکید بر اجتناب از این روش است.

10. استفاده از قیمت های مندرج در این فهرست بها برای کالاها و خدمات انحصاری موضوع ماده 5 «قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» موضوعیت نداشته و ضروری است در هرگونه ارجاع کار، برآورد قیمت کالاها و خدمات انحصاری و انعقاد قرارداد مشمول ، با رعایت قانون مزبور و آیین نامه های مربوطه از جمله آیین نامه اجرایی تبصره 5 بند ب ماده 5 قانون یاد شده صورت گیرد.

11.براي سهولت مشاهده تغییرات به عمل آمده در این فهرست بها نسبت به فهرست بها سال ………… سعی شده است حتی الامکان در زیر موارد
اصلاحی، علامت گذاري شود. براي مواردي که ممکن است علامت گذاري از قلم افتاده باشد، مسئوولیت همچنان متوجه استفاده کنندگان است.